English
Język Polski
Na polach Treblinki. Profanacja terenów po obozie śmierci w świetle relacji i dokumentów
Michał Kowalski
michal.kowalski@uwr.edu.pl Biogramabsolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, doktorant Kolegium Doktorskiego Historii Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Przygotowuje doktorat „Zatruta ziemia. Wpływ obozu śmierci w Treblince na mieszkańców Podlasia Nadbużańskiego 1939/1941–1964” pod kierunkiem dr hab. Bożeny Szaynok, prof. UWr. Stypendysta projektu „Świadkowie Holokaustu – społeczeństwo polskie na terenach okupowanych wobec zagłady Żydów (1939–1945)” realizowanego przez Centrum Badań nad Zagładą Żydów Instytut Filozofii i Socjologii PAN, oraz VII edycji Seminarium Doktorskiego GEOP 2021/2022.
http://orcid.org/0000-0002-7320-1140
Uniwersytet Wrocławski
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 17 (2021), Strony: 172-201
Data zgłoszenia: 2021-12-17Data publikacji: 2021-12-20
https://doi.org/10.32927/zzsim.875
Abstrakt
Nowe dokumenty i świadectwa dotyczące znanego, ale nieopisanego do końca procesu profanacji cmentarzyska Treblinki w latach powojennych wskazują, że był to proces powszechny o nie do końca rozpoznanej skali. Rozkopywanie grobów zaczęło się już po ucieczce Niemców w sierpniu 1944 r., a następnie w dużym natężeniu trwało w latach 1946–1947. Świadectwa z tego okresu są zaskakująco zbieżne. Z zebranych materiałów wyłaniają się istotne wątki spontanicznej lub kryminalnej organizacji procederu, istniejącego systemu pośredników sprzedaży znalezionych precjozów czy zadziwiającego paraliżu organów ścigania
Słowa kluczowe
Treblinka , obóz śmierci , profanacja , antysemityzm , PRL , Żydzi , chłopi
Bibliografia
Źródła archiwalne / Archival sources
Google Scholar
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej
Google Scholar
/57, Meldunki specjalne Komendy Powiatowej MO Sokołów Podlaski 1945
Google Scholar
/79, Meldunki specjalne nadsyłane z KP MO w Sokołowie Podlaskim do Komendy Milicji Obywatelskiej Województwa Warszawskiego
Google Scholar
/9, Raport dekadowy PUBP Sokołów Podlaski 1946
Google Scholar
GK 166/1185, Spis ofiar II wojny światowej 1939–1945 powiatu Sokołów Podlaski
Google Scholar
GK 196/69, Protokół czynności wykonanych w terenie w toku dochodzenia sądowego w sprawie obozu śmierci w Treblince
Google Scholar
GK 196/69, Protokół oględzin bilonu stanowiącego dowód rzeczowy
Google Scholar
GK 196/69, Wykaz przesłanych do Sądu Grodzkiego dowodów rzeczowych dotyczących obozu w Treblince
Google Scholar
GK 196/70, Protokół oględzin przedmiotów pochodzących z obozu śmierci w Treblince
Google Scholar
Wr 024/1486, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Warszawie Oddział w Milanówku
Google Scholar
Urząd Wojewódzki Warszawski 1944–1950, Wydział Społeczno-Polityczny
Google Scholar
/500/511
Google Scholar
Profanacja Treblinki, 259
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Siedlcach
Google Scholar
Gmina Prostyń, 62/261, 100
Google Scholar
Powiatowa Rada Narodowa w Sokołowie Podlaskim 1944–1950, 62
Google Scholar
Sąd Okręgowy, 580
Google Scholar
Starostwo Powiatowe Węgrowskie, Referat Społeczno-Polityczny, Różne, 62/162
Google Scholar
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
Google Scholar
„Biuletyn Żydowskiej Agencji Prasowej”
Google Scholar
/4867, Protokół Michała Kalembasiaka i Karola Ogrodowczyka dla WŻKH w Warszawie
Google Scholar
/321, Mirosław Chodźko, „Treblinka dziś”
Google Scholar
United States Holocaust Memorial Museum
Google Scholar
Poland Documentation Project, sygn. RG-50.225*0052
Google Scholar
Źródła publikowane / Published sources
Google Scholar
Auerbach Rachela, Treblinka. Reportaż, tłum. Karolina Szymaniak, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2012, nr 8 [pierwodruk: Ojf di felder fun Treblinke [Na polach Treblinki], Łódź: CŻKH, 1947].
Google Scholar
Canin Mordechaj, Przez ruiny i zgliszcza. Podróż po stu zgładzonych gminach żydowskich w Polsce, tłum. i oprac. Monika Adamczyk-Garbowska, Warszawa: Nisza i ŻIH, 2018.
Google Scholar
Grossman Wasilij, Piekło Treblinki. Reportaż literacki, Katowice: Literatura Polska, 1945.
Google Scholar
Kirszenbaum Chil, Moje notatki z piekła. Bestialskie wymordowanie Żydów w Mińsku Mazowieckim, Warszawa: Przedsiębiorstwo Wydawniczo-Handlowe „Graf”, 2006.
Google Scholar
Łukaszkiewicz Zdzisław, Streszczenie wyników śledztwa sądowego, „Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce” 1946, t. 1.
Google Scholar
Piwowar Janusz, Obóz zagłady w Treblince w nieznanych dotychczas relacjach, „Podlaski Kwartalnik Kulturalny” 1994, nr 3.
Google Scholar
Literatura przedmiotu / Contente related literature
Google Scholar
Dziuban Zuza, Atopic objects: The afterlives of gold teeth stolen from Holocaust death, „Journal of Material Culture” 2020, t. 25, nr 4.
Google Scholar
Fischer Adam, Zwyczaje pogrzebowe ludu polskiego, Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1921.
Google Scholar
Głuchowski Piotr, Kowalski Marcin, Gorączka złota w Treblince, „Gazeta Wyborcza”, dodatek „Duży Format”, 8 I 2008.
Google Scholar
Gross Jan Tomasz, współpraca Irena Grudzińska-Gross, Złote żniwa. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach zagłady Żydów, Kraków: Znak, 2011.
Google Scholar
Reszka Paweł Piotr, Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota, Warszawa: Agora, 2019.
Google Scholar
Rusiniak Martyna, Obóz zagłady Treblinka II w pamięci społecznej (1943–1989), Warszawa: Neriton, 2008.
Google Scholar
Rusiniak-Karwat Martyna, Okres profanacji i zapomnienia. Treblinka II [w:] Co wiemy o Treblince? Stan badań, red. Edward Kopówka, Siedlce: Muzeum Regionalne w Siedlcach, 2013.
Google Scholar
Sturdy Colls Caroline, O tym, co minęło, lecz nie zostało zapomniane. Badania archeologiczne na terenie byłego obozu zagłady w Treblince, tłum. Ewa Felska, Jerzy Giebułtowski, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2012, nr 8.
Google Scholar
Witt Kazimierz, Sokołów Podlaski w latach 1939–1950 [w:] Dzieje Sokołowa Podlaskiego i jego regionu, red. Józef Kazimierski, Warszawa: PWN, 1982.
Google Scholar
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Michał Kowalski, Karny Obóz Pracy Treblinka I w świetle relacji żydowskich , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 18 (2022)
- Michał Kowalski, "Wokół nas morze ognia' , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 19 (2023)
Podobne artykuły
- Michał Kowalski, Karny Obóz Pracy Treblinka I w świetle relacji żydowskich , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 18 (2022)
- Caroline Sturdy Colls, O tym, co minęło, lecz nie zostało zapomniane: Badania archeologiczne na terenie byłego obozu zagłady w Treblince , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 8 (2012)
- Piotr Forecki, Książki pod specjalnym nadzorem [Mirosław Tryczyk, Miasta śmierci i Drzazga; Paweł Piotr Reszka, Płuczki] , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Jan Olaszek, Żydzi i armia Andersa. Przypadek Romana Zimanda , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 20 (2024)
- Caroline Sturdy Colls, Gone but not Forgotten: Archaeological approaches to the site of the former Treblinka Extermination Camp in Poland , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr Holocaust Studies and Materials (2013)
- Janusz Salamon, SJ, Christian-Jewish Dialogue in the Land of Sick Imagination. On the Margins of Waldemar Chrostowski’s Book Kościół, Żydzi, Polska , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2010: Holocaust Studies and Materials
- Janusz Salamon, SJ, Dialog chrześcijańsko-żydowski w krainie schorowanej wyobraźni. Na marginesie książki Waldemara Chrostowskiego Kościół, Żydzi, Polska , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 5 (2009)
- Rachela Auerbach, Karolina Szymaniak, Monika Polit, Treblinka. Reportaż [tłum. i przyp. Karolina Szymaniak, oprac. Monika Polit] , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 8 (2012)
- Krzysztof Persak, Wydmuszka. Lektura krytyczna Miast śmierci Mirosława Tryczyka , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 12 (2016)
- Martyna Grądzka-Rejak, Jan Olaszek, Postawy i zachowania Polaków wobec Żydów w czasie okupacji niemieckiej w publikacjach drugiego obiegu w PRL , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 > >>
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.
