English
Język Polski
„Idę do pieca, ponieważ nie chciałam mu dać siebie”. Akta Sądu Społecznego przy Centralnym Komitecie Żydów w Polsce. Próba lektury genderowej
Ewa Koźmińska-Frejlak
ekozminska@yahoo.com Biogramdr, socjolożka, pracowniczka naukowa w Żydowskim Instytucie Historycznym. Zajmuje się m.in. badaniem społecznej historii Żydów w Polsce po Zagładzie oraz wczesną historiografią Zagłady. Autorka tekstów z tego zakresu, edytorka źródeł. Kieruje pracami komitetu redakcyjnego serii „Wydanie Krytyczne Prac Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej”. W 2022 r. opublikowała książkę Po Zagładzie. Praktyki asymilacyjne ocalałych jako strategie zadomawiania się w Polsce (1944/45–1950). Obecnie pracuje nad monografią Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
https://orcid.org/0009-0003-6378-1115
Żydowski Instytut Historyczny
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 19 (2023), Strony: 377-407
Data zgłoszenia: 2024-02-22Data publikacji: 2023-12-23
https://doi.org/10.32927/zzsim.1036
Abstrakt
Zasadniczym zadaniem Sądu Społecznego przy Centralnym Komitecie Żydów w Polsce było orzekanie „w sprawach niezachowania przez członków społeczności żydowskiej w okresie okupacji hitlerowskiej postawy godnej obywatela-Żyda, przez uczestniczenie i szkodliwą działalność w Judenratach, służbie porządkowej, administracji obozów koncentracyjnych lub innego rodzaju współpracy z okupantem na szkodę społeczeństwa” – jak czytamy w regulaminie tego sądu. Sąd Społeczny powołano we wrześniu 1946 r., działał do 1950 r. W tekście autorka analizuje akta zgromadzone w zespole Sąd Obywatelski przy CKŻP w Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego pod sygnaturą 313. Ich lektura – jak stara się wykazać – odsłania przed badaczem wciąż niedostatecznie zeksplorowane obszary kobiecego doświadczenia Zagłady, którego granice wyznaczały kobieca cielesność i nie zawsze bezpośrednio z nią związane role społeczne przypisane kobietom.
Bibliografia
Źródła archiwalne / Archival Sources
Google Scholar
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
Google Scholar
„Inwentarz Zespołu Sąd Obywatelski przy CKŻP 1946–1950, sygn. 313”, oprac. Agnieszka Jarzębowska, Warszawa 2006.
Google Scholar
Centralny Komitet Żydów w Polsce, Sąd Społeczny (Obywatelski) przy CKŻP, 313.
Google Scholar
Źródła publikowane / Published Sources
Google Scholar
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 5: Getto warszawskie. Życie codzienne, oprac. Katarzyna Person, Warszawa: ŻIH, DiG, 2011.
Google Scholar
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 11: Ludzie i prace
Google Scholar
„Oneg Szabat”, oprac. Aleksandra Bańkowska, Tadeusz Epsztein, Warszawa: ŻIH, UW, 2013.
Google Scholar
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 29: Pisma Emanuela Ringelbluma z getta, oprac. Joanna Nalewajko-Kulikov, Warszawa: ŻIH, 2018.
Google Scholar
Opracowania / Content related Literature
Google Scholar
Engel David, Who is a Collaborator? The Trials of Michal Weichert [w:] The Jews in Poland,
Google Scholar
t. 2, red. Sławomir Kapralski, Kraków: Judaica Foundation, 1999.
Google Scholar
Engel David, Why Punish Collaborators? [w:] Jewish Honor Courts. Revenge, Retribution and Reconciliation in Europe and Israel after the Holocaust, red. Laura Jockusch, Gabriel N. Finder, Detroit: Wayne University Press, 2015.
Google Scholar
Finder Gabriel N., Judenrat on Trial: Postwar Polish Jewry Sits in Judgment of its Wartime Leadership [w:] Jewish Honor Courts. Revenge, Retribution and Reconciliation in Europe and Israel after the Holocaust, red. Laura Jockusch, Gabriel N. Finder, Detroit: Wayne University Press, 2015.
Google Scholar
Finder Gabriel N., Proces Szepsla Rotholca a polityka kary w następstwie Zagłady, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2006, nr 2.
Google Scholar
Finder Gabriel N., Prusin Alexader V., Jewish Collaborators on Trials in Poland 1944–1956,
Google Scholar
„Polin. Studies in Polish Jewry” 2008, nr 20.
Google Scholar
Haska Agnieszka, „Jestem Żydem, chcę wejść”. Hotel Polski w Warszawie 1943, Warszawa: IFiS PAN, Centrum Badań nad Zagładą, 2006.
Google Scholar
Ringelheim Joan, The Split Between Gender and the Holocaust [w:] Women in the Holocaust, red. Dalia Ofer, Leonore J. Weitzman, New Haven – London: Yale University Press, 1998.
Google Scholar
Shik Na’ama, Description and silence: sexual abuse in early and later testimonies of survivors and the emergence of the Israeli narrative, „Holocaust Studies” 2021, t. 27, nr 4.
Google Scholar
Staram się być feministką bez programu politycznego… Z Nechamą Tec rozmawia Ewa Koźmińska-Frejlak, „Midrasz” 2006, nr 4.
Google Scholar
Żbikowski Andrzej, Sąd Społeczny przy CKŻP. Wojenne rozliczenia społeczności żydowskiej w Polsce, Warszawa: ŻIH, 2014.
Google Scholar
Netografia / Netography
Google Scholar
Ofer Dalia, Weitzman Leonore J., Women in the Holocaust [w:] Jewish Women A Comprehensive Historical Encyclopedia, http://jwa.org/encyclopedia/article/women-in-
Google Scholar
-holocaust.
Google Scholar
Ostrowska Joanna, Prostytucja w gettach, www.krytykapolityczna.pl/Teksty-poza-KP/ Ostrowska-Prostytucja-w-gettach/menu-id-129.html.
Google Scholar
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Ewa Koźmińska-Frejlak, Świadectwo milczenia…Rozmowa z Jerzym Lewińskim, byłym funkcjonariuszem Służby Porządkowej getta warszawskiego , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 2 (2006)
- Ewa Koźmińska-Frejlak, Edukacja czy dialog z cieniami… Kilka uwag na marginesie „Tek edukacyjnych” Polacy ratujący Żydów w latach II wojny światowej , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 5 (2009)
- Ewa Koźmińska-Frejlak, A Testimony of Silence… Interview with Jerzy Lewiński, a former functionary of the Order Service in the Warsaw ghetto , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials
- Ewa Koźmińska-Frejlak, Joanna Nalewajko-Kulikow, Żydzi po aryjskiej stronie Warszawy, Strategie przetrwania. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 1 (2005)
