Pokaż  Nr 15 (2019)

Nr 15 (2019)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2019-12-20

Dział: Z warsztatów badawczych

Święta rodzina z Markowej: kult Ulmów i polityka historyczna

Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 15 (2019), Strony: 575-606

Data zgłoszenia: 2020-09-09

Data publikacji: 2019-12-20

DOI logo https://doi.org/10.32927/ZZSiM.2020.15.24

Abstrakt

Odwołując się do szerokiej gamy praktyk upamiętniających (przemówienia polityków i biskupów, wystawa muzealna, pomniki, artykuły prasowe, ceremonie upamiętniające), autorka artykułu analizuje upamiętnianie ratowania w Polsce jako nacjonalistyczną narrację o heroicznej oϐierze, zrealizowaną najpełniej w ϐirmowanym przez państwo kulcie rodziny Ulmów.
Ulmowie, jako kandydaci na świętych Kościoła katolickiego, przedstawiani jako postaci reprezentatywne dla polskich postaw wobec Zagłady, stali się ikoną ultrakonserwatywnego, prawicowego modelu polskości. Narracja o niesieniu pomocy w kategoriach chrześcijańskiego męczeństwa nasyca polską śmierć symbolicznym znaczeniem, którego odmawia się Żydom,
i ustanawia Polaków jako oϐiary najwyższej próby. Ten sposób upamiętniania, przejawiający się zdolnością opłakiwania wyłącznie własnych, etnicznie określonych oϐiar, stanowi, jak dowodzi autorka, powrót do wieloletniej rywalizacji w cierpieniu.

Źródła archiwalne
Google Scholar

Archiwum Yad Vashem (AYV)
Google Scholar

M.31/8568, Teczka Józefa i Julii Barów z córką Janiną
Google Scholar

O.3/10495, Relacja Abrahama Segala
Google Scholar

Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego (AŻIH)
Google Scholar

/693, Relacja Feiwela Pistrąga
Google Scholar

/891 i 301/2742, relacje Józefa Leichtera
Google Scholar

/6358, List Janiny Kordasiewicz
Google Scholar

USC Shoah Foundation Institute, Visual History Archive
Google Scholar

, Wywiad z Josephem Riesenbachem
Google Scholar

Prasa, portale internetowe
Google Scholar

„Do Rzeczy”
Google Scholar

Dzieje.pl
Google Scholar

„Dziennik Polski”
Google Scholar

Ekai.pl
Google Scholar

Fronda.pl
Google Scholar

„Gazeta Wyborcza”
Google Scholar

„Miejsca Święte”
Google Scholar

„Nasz Dziennik”
Google Scholar

Newsweek”
Google Scholar

„Niedziela”
Google Scholar

Oko.press
Google Scholar

RadioMaryja.pl
Google Scholar

„Rzeczpospolita”
Google Scholar

„Tygodnik Powszechny”
Google Scholar

Wpolityce.pl
Google Scholar

„Wprost”
Google Scholar

Literatura przedmiotu
Google Scholar

Augustyn Edward, Romek czyli Abraham, „Forum Żydzi–Chrześcijanie–Muzułmanie. Magazyn Internetowy”, 20 IV 2004.
Google Scholar

Bikont Anna, My z Jedwabnego, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004.
Google Scholar

Cobel-Tokarska Marta, Bezludna wyspa, nora, grób. Wojenne kryjówki Żydów w okupowanej Polsce, Warszawa: IPN, 2012.
Google Scholar

Dobrosielski Paweł, Spory o Grossa. Polskie problemy z pamięcią o Żydach, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2017.
Google Scholar

Forecki Piotr, Muzeum zgody narodowej w Markowej, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2016, nr 12.
Google Scholar

Forecki Piotr, Rzeczpospolita Kowalskich czyli wszechobecni Sprawiedliwi, „Krytyka Polityczna – Dziennik Opinii”, 16 IV 2016.
Google Scholar

Forecki Piotr, Zawadzka Anna, Reguła złotego środka. Kilka uwag na temat współczesnego dominującego dyskursu o „stosunkach polsko-żydowskich”, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2015, nr 11. Godni synowie naszej Ojczyzny. Świadectwa nadesłane na apel Radia Maryja, t. 1–2, wybór
Google Scholar

Alicja Augustyniak, Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek, 2002.
Google Scholar

Grabowski Jan, Hunt for the Jews. Betrayal and Murder in German-Occupied Poland. Bloomington: Indiana University Press, 2013 [wyd. polskie: Judenjagd. Polowanie na
Google Scholar

Żydów 1942–1945. Studium dziejów pewnego powiatu, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2011].
Google Scholar

Grabowski Jan, „Na likwidację Żydów pojechałem. Kowalski Jan”, „Gazeta Wyborcza”, 30–31 VI 2016.
Google Scholar

Grabowski Jan, Libionka Dariusz, Bezdroża polityki historycznej. Wokół Markowej, czyli o czym nie mówi Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2016, nr 12.
Google Scholar

Gross Jan Tomasz, Ten jest z ojczyzny mojej, ale go nie lubię [w:] idem, Upiorna dekada.
Google Scholar

Trzy eseje na temat wzajemnych relacji między Polakami, Żydami, Niemcami i komunistami w latach 1939–1948, Kraków: Universitas, 2001.
Google Scholar

Gross Jan Tomasz, Grudzińska-Gross Irena, Złote żniwa. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach Zagłady Żydów, Kraków: Znak, 2011.
Google Scholar

Haska Agnieszka, Sprawiedliwi są wśród nas, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2014, nr 10.
Google Scholar

Janicka Elżbieta, Latający Cyrk im. Kazimierza Wielkiego przedstawia: „Najwęższy dom świata – wydarzenie na skalę globu”. Rekonstrukcja historyczna w 70. rocznicę Akcji Reinhardt, „Studia Litteraria et Historica” 2013, nr 2.
Google Scholar

Janicka Elżbieta, Żukowski Tomasz, Przemoc ϔilosemicka? Nowe polskie narracje o Żydach po roku 2000, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2016.
Google Scholar

Kowalska-Leder Justyna, Wszechobecność Sprawiedliwych, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2014, nr 10.
Google Scholar

Kresowa księga sprawiedliwych 1939–1945. O Ukraińcach ratujących Polaków poddanych eksterminacji przez OUN i UPA, red. Romuald Niedzielko, Warszawa: IPN, 2007.
Google Scholar

Leociak Jacek, Cały naród ratuje swoich Żydów, „Krytyka Polityczna”, 18 VIII 2016.
Google Scholar

Libionka Dariusz, Uwagi o ratowaniu Żydów w „okolicach Treblinki”, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2013, nr 9.
Google Scholar

Libionka Dariusz, Zagłada na wsi w optyce polskiej konspiracji (1942–1944) [w:] Zarys krajobrazu. Wieś polska wobec Zagłady Żydów 1942–1945, red. Barbara Engelking,
Google Scholar

Jan Grabowski, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2011.
Google Scholar

Markiel Tadeusz, Skibińska Alina, „Jakie to ma znaczenie, czy zrobili to z chciwości?” Zagłada domu Trynczerów, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą, 2011.
Google Scholar

Matusz Józef, Parciane portki Michała, „Rzeczpospolita”, 2–3 IV 2005.
Google Scholar

Młynarczyk Jacek Andrzej, Piątkowski Sebastian, Cena poświęcenia. Zbrodnie na Polakach za pomoc udzielaną Żydom w rejonie Ciepielowa, Kraków: Instytut Studiów Strategicznych, 2007.
Google Scholar

Modras Ronald, Kościół katolicki i antysemityzm w Polsce w latach 1933–1939, tłum. Witold Turopolski, Kraków: Wydawnictwo Homini, 2004.
Google Scholar

Przybysz Kazimierz, Chłopi polscy wobec okupacji hitlerowskiej 1939–1945, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1983.
Google Scholar

Rączy Elżbieta, Pomoc Polaków dla ludności żydowskiej na Rzeszowszczyźnie 1939–1945, Rzeszów–Warszawa: IPN, 2008.
Google Scholar

Reizer Franciszka, Dzienniki 1939–1945, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1984.
Google Scholar

Samsonowska Krystyna, Zamordowanie rodziny Baranków z Siedlisk koło Miechowa [w:] Kto w takich czasach Żydów przechowuje?... Polacy niosący pomoc ludności żydowskiej w okresie okupacji niemieckiej, red. Aleksandra Namysło, Warszawa: IPN, 2009.
Google Scholar

Styczyńska-Marciniak Anna, „Kiedy bohaterowie milczą: Losy polskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata w latach 1944–2017 (na podstawie wybranych przypadków)”, praca magisterska, Wydział Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2018.
Google Scholar

Szarek Jarosław, Szpytma Mateusz, Rodzina Ulmów. W hołdzie miłosiernym. Przejmująca
Google Scholar

historia polskiej rodziny, która poświęciła swoje życie, ratując Żydów, Kraków: Dom Wydawniczy Rafael, 2014.
Google Scholar

Szpytma Mateusz, Czyje te bezdroża? Polemika z tekstem „Markowa. Żydowska śmierć, polska wina, wspólny strach”, „Gazeta Wyborcza”, 6 I 2017.
Google Scholar

Szpytma Mateusz, Markowa po „Złotych żniwach”, „Więź” 2011, nr 7.
Google Scholar

Szpytma Mateusz. Sprawiedliwi i ich świat. Markowa w fotograϔii Józefa Ulmy, Warszawa: IPN, 2007.
Google Scholar

Szpytma Mateusz, Zbrodnie na ludności żydowskiej w Markowej w 1942 roku w kontekście postępowań karnych z latach 1949–1954, „Zeszyty Historyczne WiN-u” 2014, nr 40.
Google Scholar

Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej, red. Iwona Kurz, Justyna Kowalska-Leder, Małgorzata Szpakowska, Paweł Dobrosielski, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2017.
Google Scholar

Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945, oprac. Władysław Bartoszewski, Zoϐia Lewinówna, Kraków: Znak, 1966.
Google Scholar

Tokarska-Bakir Joanna, Okrzyki pogromowe. Szkice z antropologii historycznej Polski lat 1939–1946, Wołowiec: Czarne, 2012.
Google Scholar

Tokarska-Bakir Joanna, „Pokłosie”, czyli tracheotomia, „Dwutygodnik” 2012, nr 95.
Google Scholar

Tokarska-Bakir Joanna, Strach w Polsce [w:] Wokół „Strachu”. Dyskusja o książce Jana T. Grossa, red. Mariusz Gądek, Kraków: Znak, 2008.
Google Scholar

Złote serca czy złote żniwa? Studia nad wojennymi losami Polaków i Żydów, red. Marek Jan Chodakiewicz, Wojciech Jerzy Muszyński, Warszawa: The Facto, 2011.
Google Scholar

Żukowski Tomasz, Fantazmat Sprawiedliwych i ϔilm „W ciemności” Agnieszki Holland, „Studia Litteraria et Historica” 2012, nr 1.
Google Scholar

Licencja

Prawa autorskie (c) 2019 Zagłada Żydów. Studia i Materiały

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0

Inne teksty tego samego autora

Podobne artykuły

<< < 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

Altmetryki

Cytowania w Google Scholar - kliknij ikonę, aby sprawdzić

Statystyki

Podbielska, A. . (2019). Święta rodzina z Markowej: kult Ulmów i polityka historyczna. Zagłada Żydów. Studia I Materiały, (15), 575–606. https://doi.org/10.32927/ZZSiM.2020.15.24

Udostępnij

                            Pokaż  Nr 15 (2019)

Nr 15 (2019)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2019-12-20

Dział: Z warsztatów badawczych