Lokalne struktury Narodowych Sił Zbrojnych wobec ukrywających się Żydów w świetle powojennych materiałów śledczych i procesowych – przypadek powiatów miechowskiego i pińczowskiego
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 16 (2020), Strony: 278-213
Data zgłoszenia: 2020-11-07Data publikacji: 2020-12-15

Abstrakt
Tematem tekstu są działania członków lokalnych struktur Narodowych Sił Zbrojnych na terenie powiatów pińczowskiego i miechowskiego wymierzone w ukrywających się Żydów oraz mord na kilkunastu mężczyznach, kobietach i dzieciach dokonany przez operujący czasowo na tym obszarze oddział partyzancki. W sumie z rąk członków NSZ zginęły na omawianym terenie 34 osoby. 11 dalszych zostało wskazanych przez osoby przyznające się do członkostwa w tej organizacji niemieckiej policji i zamordowanych. Punktem wyjścia przeprowadzonej przez autora analizy jest dokumentacja śledcza i procesowa dotycząca byłych członków NSZ sądzonych na podstawie tzw. dekretu sierpniowego. Postawił on sobie za cel zrekonstruowanie tych rozgrywających się od końca 1943 do wiosny 1944 r. krwawych zdarzeń, ustalenie, jak przestępstwa na Żydach były traktowane przez śledczych z powiatowych i wojewódzkich urzędów bezpieczeństwa oraz przez sądy powszechne i wojskowe, a wreszcie zajęcie się wzbudzającą kontrowersje kwestią wiarygodności zeznań składanych wówczas przez oskarżonych i świadków
Słowa kluczowe
NSZ , mordy dokonywane na Żydach , dekret sierpniowy , sądownictwo w PRL
Bibliografia
Źródła archiwalne / Archival sources
Google Scholar
Archiwum Akt Nowych (AAN)
Google Scholar
/XXI-2, 203/XI-18, 203/XI-25, 203/XII-10, t. 1
Google Scholar
, Archiwum Środowiska byłych żołnierzy Obwodu Jędrzejów AK
Google Scholar
Kolekcja Stanisława Dąbrowy Kostki, t. 5
Google Scholar
Archiwum Narodowe w Krakowie (AN Kr)
Google Scholar
, t. 5; 1318, t. 1
Google Scholar
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie (AIPN)
Google Scholar
/234, t. 3; 1558/410
Google Scholar
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Delegatura w Kielcach (AIPN Ki)
Google Scholar
/1297; 8/1496–1500; 8/856; 103/2844; 126/2–3; 126/265–266; 126/400–402; 126/367; 128/176; 128/197
Google Scholar
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie (AIPN Kr)
Google Scholar
/4/1
Google Scholar
Prasa konspiracyjna / Underground press
Google Scholar
„Wolność” 1943, nr 33
Google Scholar
„Meldunek Tygodniowy”, 11 VI 1944, nr 47
Google Scholar
Prasa / Press
Google Scholar
„Życie Warszawy”, 30 VI 1949
Google Scholar
Literatura przedmiotu / Content related Literature
Google Scholar
Biedroń Tomasz, Okręg krakowski ZJ i NSZ [w:] Narodowe Siły Zbrojne. Materiały z sesji naukowej poświęconej historii Narodowych Sił Zbrojnych, 25 października 1992, Warszawa: Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, 1994.
Google Scholar
Domański Tomasz, Z historii oddziału „Wybranieckich”, czyli o wiarygodności materiałów śledczych i operacyjnych UB, cz. 1, „Arcana” 2012, nr 106/107; cz. 2, 2013, nr 109.
Google Scholar
Libionka Dariusz, Powiat miechowski [w:] Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, t. 2, red. Barbara Engelking, Jan Grabowski, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2018.
Google Scholar
Michta Norbert, Wspomnienia znad Nidzicy, Warszawa: Książka i Wiedza, 1970.
Google Scholar
Skibińska Alina, „Dostał 10 lat, ale za co?” Analiza motywacji sprawców zbrodni na Żydach na wsi kieleckiej w latach 1942–1944 [w:] Zarys krajobrazu. Wieś polska wobec zagłady Żydów, red. Barbara Engelking, Jan Grabowski, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2011.
Google Scholar
Tokarska-Bakir Joanna, Sprawiedliwi z Giebułtowa. NSZ w walce z Żydami [w:] Bracia miesiące. Studia z antropologii historycznej Polski 1939–1946, Warszawa: IBL PAN (w druku).
Google Scholar
„Żbik”-Kołaciński Władysław, Między młotem a swastyką, Warszawa: Wydawnictwo Capital, 1991.
Google Scholar
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Zagłada Żydów. Studia i Materiały

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Dariusz Libionka, Walka i propaganda. Powstanie w getcie warszawskim z perspektywy polskiego Londynu , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 10 (2014)
- Dariusz Libionka, Alina Skibińska, “I swear to fight for a free and mighty Poland, carry out the orders of my superiors, so help me God.”Jews in the Home Army. An Episode from Ostrowiec Świętokrzyski , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials
- Dariusz Libionka, Adam Kopciowski, Życie i Zagłada w Hrubieszowie w oczach młodej warszawianki , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 3 (2007)
- Dariusz Libionka, Polish Church Hierarchy and the Holocaust – an Essay from a Critical Perspective , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2010: Holocaust Studies and Materials
- Dariusz Libionka, Największe zmartwienie „polskich patriotów” , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 5 (2009)
- Dariusz Libionka, Apokryfy z dziejów Żydowskiego Związku Wojskowego i ich autorzy. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 1 (2005)
- Dariusz Libionka, Narodowa Organizacja Wojskowa i Narodowe Siły Zbrojne wobec Żydów pod Kraśnikiem – korekta obrazu , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 7 (2011)
- Dariusz Libionka, W poszukiwaniu miliona Sprawiedliwych , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 11 (2015)
- Dariusz Libionka, Pierwszy zarys historii Żydowskiej Organizacji Bojowej [Icchak Cukierman, Powstanie i rozwój ŻOB] , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 9 (2013)
- Dariusz Libionka, Polish Literature on Organized and Individual Help to the Jews (1945–2008) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2010: Holocaust Studies and Materials
Podobne artykuły
- Martyna Grądzka-Rejak, Jan Olaszek, Postawy i zachowania Polaków wobec Żydów w czasie okupacji niemieckiej w publikacjach drugiego obiegu w PRL , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
- Tadeusz Paweł Rutkowski, Kierunki, cele i rezultaty działań Służby Bezpieczeństwa PRL wobec Żydowskiego Instytutu Historycznego (1961–1970) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 13 (2017)
- Jan Olaszek, Żydzi i armia Andersa. Przypadek Romana Zimanda , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 20 (2024)
- Jean-Charles Szurek, Proces Gustava Wilhelma Trappa 6 lipca 1948 r , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 9 (2013)
- Tomasz Żukowski, Jan Borowicz, Pamięć perwersyjna. Pozycje polskiego świadka Zagłady [Tomasz Żukowski] , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Tomasz Żukowski, Polemika z recenzją Bartłomieja Krupy [Tomasz Żukowski] , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Filip Gańczak, Prawnicy kontra zbrodniarze Recenzja: Joanna Lubecka, Niemiecki zbrodniarz przed polskim sądem. Krakowskie procesy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, Kraków: IPN i Ośrodek Myśli Politycznej, 2021, 392 s. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 18 (2022)
- Janusz Marszalec, Morderstwo na Makowieckich i Widerszalu. Stara sprawa, nowe pytania, nowe wątpliwości. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 2 (2006)
- Klaus Peter Friedrich, Nazistowski mord na Żydach w prasie polskich komunistów (1942–1944). , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 2 (2006)
- Andrzej Leder, Kraina obłudy i święty gniew. O książce Przemoc filosemicka? Nowe polskie narracje o Żydach po roku 2000 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 13 (2017)
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.