English
Język Polski
The Boundaries of Collaboration in the Perception of Court Witnesses of the August Trials
Marta Duch-Dyngosz
marta.duch@uj.edu.pl Author BiographyPhD. in sociology, involved in many research projects on Holocaust memory. She is currently doing a post-doctoral fellowship at the Institute of European Ethnology at Humboldt University in Berlin, where she is working on a project by Dr. Magdalena Waligorska. Her interests include Holocaust remembrance, Jewish heritage and commemoration of Jewish communities, intergroup relations, the nationalist movement in Poland and social theory.
https://orcid.org/0000-0002-9469-5901
Humboldt-Universität zu Berlin
Magdalena Waligórska
waligoma@hu-berlin.de Author BiographyPhD., historian and sociologist. She heads two research teams on Holocaust studies at the Institute of European Ethnology at Humboldt University in Berlin. Her research interests include contemporary Polish and Belarusian history, nationalism and memory studies, Jewish heritage and Jewish-Nazi relations. She has published in East European Politics and Societies, Holocaust Studies, East European Jewish Affairs and Polin, among others. Her first monograph, Klezmer's Afterlife: An Ethnography of the Jewish Music Revival in Poland and Germany, was published by Oxford University Press in 2013. Her second book, titled. Cross Purposes: Catholicism and the Political Imagination in Poland, went out in print in 2023 from Cambridge University Press.
https://orcid.org/0000-0001-7856-0831
Humboldt-Universität zu Berlin
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 19 (2023), Pages: 325-354
Submission Date: 2023-03-01Publication Date: 2023-12-23
https://doi.org/10.32927/zzsim.948
Abstract
Drawing on court records of the post-war trials of Nazi collaborators accused of, among other things, crimes against Jews, this article examines the testimony of Jewish and non-Jewish witnesses and attempts to answer the questions of: first, how representatives of post-war local communities constructed the definition of “collaboration” as a set of moralny reprehensible practices, which stigmatized the perpetrators and relegated them outside of the community vis-a-vis other forms of cooperation with the German authorities, which were considered morally neutral, socially harmless and undeserving of penalization; second, what forms of complicity in anti-Jewish violence were revealed in the very process of negotiating the definition of collaboration. Our microstudy focuses on five trials of Nazi collaborators from two former shtetls of the Lublin region, with sizeable Jews populations before the Holocaust: Biłgoraj and Izbica. Analyzing court proceedings under the so-called “August-decree” in the context of other sources, including Yizkor books, memoirs, oral-history interview and individual interviews with local community members, Holocaust survivors and their descendants, this article probes into the implications that the definition of “collaboration” had for local Holocaust memory.
Keywords
Holocaust , collaboration , August trials , postwar account-settling , intra-group loyalty , shtetl , Biłgoraj , Izbica
References
Źródła archiwalne / Archival Sources:
Google Scholar
AIPN Lu 327/31, Sąd Okręgowy w Zamościu. Akta w sprawie: Kulesza Franciszek i inni.
Google Scholar
AIPN Lu 330/54, Sąd Okręgowy w Lublinie, Akta w sprawie karnej Piotra Rzeźnika.
Google Scholar
AIPN Lu 330/55, Sąd Okręgowy w Lublinie, Akta w sprawie karnej Piotra Rzeźnika.
Google Scholar
AIPN Lu 346/37 t.2, Prokuratura Powiatowa w Krasnymstawie 1950-1975, Akta prokuratora w sprawie przeciwko Edward Dąbski.
Google Scholar
APZ, Sąd Okręgowy w Zamościu, 100, Akta w sprawie karnej Michała Wiesiołowskiego.
Google Scholar
IPN Lu 330/47, Sąd Okręgowy w Lublinie 1944-1950, Akta w sprawie karnej Henryka Królikowskiego.
Google Scholar
Opracowania / Content related Literature
Google Scholar
„1971 maj 7. Protokół przesłuchania świadka Marii Oklińskiej na temat pomocy udzielonej przez nią Eugenii Skotnickiej w Biłgoraju, tejże gminy i powiatu” [w:] Sebastian Piątkowski, red. Relacje o pomocy udzielanej Żydom przez Polaków w latach 1939-1945, t. 3, Lublin: Instytut Pamięci Narodowej, 2020.
Google Scholar
Canin, Mordechaj, Przez ruiny i zgliszcza: Podróż po stu zgładzonych gminach żydowskich w Polsce, Warszawa: Nisza, 2018 [1952].
Google Scholar
Engelking, Barbara, Jest taki piękny słoneczny dzień…: Losy Żydów szukających ratunku na wsi polskiej, Warszawa, Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2011.
Google Scholar
Engelking, Barbara, Szanowny Panie Gistapo: Donosy do władz niemieckich w Warszawie i okolicach w latach 1940-1941, Warszawa: PAN, 2003.
Google Scholar
Exeler, Franziska, Ghosts of War: Nazi Occupation and Its Aftermath in Soviet Belarus, Cornell University Press, 2022.
Google Scholar
Fulbrook, Mary, Erfahrung, Erinnerung, Geschichtsschreibung, Jena: Wallstein, 2016, 118.
Google Scholar
Grabowski, Jan, Engelking, Barbara, red., Zarys krajobrazu: Wieś polska wobec Zagłady Żydów 1942-1945, Warszawa: Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2011.
Google Scholar
Grabowski, Jan, Engelking, Barbara, red.., Dalej jest noc: losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2018.
Google Scholar
Grabowski, Jan, Judenjagd: Polowanie na Żydów 1942-1945: Studium dziejów pewnego powiatu, Warszawa: Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2011.
Google Scholar
Grabowski, Jan, Libionka, Dariusz, red., Klucze i kasa: O mieniu żydowskim w Polsce pod okupacją niemiecką i we wczesnych latach powojennych 1939-1950, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2014.
Google Scholar
Grabowski, Jan, Na posterunku: Udział polskiej policji granatowej i kryminalnej w zagładzie Żydów, Wołowiec: Czarne, 2020.
Google Scholar
Gross, Jan T. , Themes for a Social History of War Experience and Collaboration [w:] The Politics of Retribution in Europe. World War II and Its Aftermath, red. István Deák, Jan T. Gross, Tony Judt, Princeton: Princeton University Press, 2000, 15–35.
Google Scholar
Grupińska, Anka, Ciągle po kole: Rozmowy z żołnierzami getta warszawskiego, Wołowiec: Czarne, 2013.
Google Scholar
Gutman, Yisrael, Krakowski, Shmuel, Unequal Victims: Poles and Jews during World War II, New York: Holocaust Library, 1986.
Google Scholar
Kapralski, Sławomir, Collaboration and the Genocide of Roma in Poland [w:] Traitors, collaborators and Deserters in Contemporary European Politics of Memory: Formulas of Betrayal, red. Gelinada Grinchenko, Eleonora Narvselius, Cham: Palgrave, 2018, 218-224.
Google Scholar
Kornbluth, Andrew, The August Trials: The Holocaust and Postwar Justice in Poland, Cambridge: Harvard University Press, 2021.
Google Scholar
Krakowski, Shmuel, The War of the Doomed. Jewish Armed Resistance in Poland 1942-1944, New York: Holmes and Meier 1984.
Google Scholar
Krzyżanowski, Łukasz, Ghost Citizens: Jewish Return to a Postwar City, Cambridge: Harvard University Press, 2020.
Google Scholar
Krzyżanowski, Łukasz, Holocaust Survivors and the Restitution of Jewish Private Property in Two Polish Cities, 1945-1948 „Holocaust and Genocide Studies” 35 (2021): 359-75
Google Scholar
Libionka, Dariusz, Losy Chaima Hirszmana jako przyczynek do refleksji nad Zagładą, „Polska 1944/45-1989: Studia i Materiały” (2006).
Google Scholar
Libionka, Dariusz, ZWZ-AK i Delegatura Rządu RP wobec eksterminacji Żydów polskich [w:] Polacy i Żydzi pod okupacją niemiecką 1939-1945: Studia i Materiały, red. Andrzej Żbikowski, Warszawa: IPN, 2006.
Google Scholar
McClintock, Louisa M., With us or against us?: Nazi Collaboration and the Dialectics of Loyalty and Betrayal in Postwar Poland, 1944-1946, „Theory and Society” 2019, nr 48.
Google Scholar
Rothberg, Michael, The Implicated Subject, Beyond Victims and Perpetrators, Stanford: Stanford University Press, 2019.
Google Scholar
Rzepliński, Andrzej, Ten jest z ojczyzny mojej? Sprawy karne oskarżonych o wymordowanie Żydów w Jedwabnem w świetle zasady rzetelnego procesu [w:] Wokół Jedwabnego, red. Paweł Machcewicz, Krzysztof Persak, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2002.
Google Scholar
Sendyka, Roma, Post-Witness, Counter-Bystander and the (Unclaimed) Experience View: „Theories and Practices of Visual Culture” 18 (2017): 1-14.
Google Scholar
Skibińska, Alina, „Dostał 10 lat, ale za co?” Analiza motywacji sprawców zbrodni na Żydach na wsi kieleckiej w latach 1942-1944 [w:] Zarys Krajobrazu: Wieś polska wobec zagłady Żydów 1942-1945, Warszawa: Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2011.
Google Scholar
Skibińska, Alina, Jakub Petelewicz, Udział Polaków w zbrodniach na Żydach na prowincji regionu świętokrzyskiego, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2005, nr 1: 114-147.
Google Scholar
Spector, Shmuel, red., The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, Jerusalem, 2001.
Google Scholar
Szarf, Jehuda, Bencyjon Rozenbojm, Joel Langburd, Chaim Sztern Ekshumacja [w:] Zagłada Biłgoraja Księga Pamięci, red. Abraham Kronenberg, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2009.
Google Scholar
Tokarska-Bakir, Joanna, Bracia miesiące: Studia z antropologii historycznej Polski 1939-1945, Warszawa: IBL, 2021.
Google Scholar
Tokarska-Bakir, Joanna, Okrzyki pogromowe. Szkice z antropologii historycznej Polski lat 1939-1946, Wołowiec: Czarne, 2012, 51-77, 177-219;
Google Scholar
Tryczyk, Mirosław, Miasta śmierci: Sąsiedzkie pogromy Żydów, Warszawa: Wydawnictwo RM, 2015.
Google Scholar
Turner, John C., Toward a Cognitive Redefinition of the Social Group, [w:] Social Identity and Intergroup Relations, red. Henri Tajfel, Cambridge: Cambridge University Press, 1982.
Google Scholar
Weizman, Yechiel, Unsettled Possession: the Question of Ownership of Jewish Sites in Poland after the Holocaust from a Local Perspective, [w:] Jewish Property After 1945: Cultures and Economies of Loss, Recovery and Transfer, red. Jacob Ari Labendz, Londyn: Routledge, 2018, 34-53.
Google Scholar
Wermut, Boruch, Przeżyłem aby dokonać zemsty [w:] Zagłada Biłgoraja Księga Pamięci, red. Abraham Kronenberg, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2009.
Google Scholar
Wierzcholska, Agnieszka, Occupied Towns in Poland: Housing, Property and the Urban Space during the Shoah „Journal of Modern European History” 22 (2022): 218-235.
Google Scholar
Żukowski, Tomasz, Wielki retusz: Jak zapomnieliśmy, że Polacy zabijali Żydów, Warszawa: Wielka Litera, 2018.
Google Scholar
Wywiady/Interviews:
Google Scholar
Bar-On, Israel, wywiad przeprowadzony przez Magdalenę Waligórską, zoom, 13 VII 2020.
Google Scholar
Kobieta urodzona w 1946 r., wywiad przeprowadzony przez Martę Duch-Dyngosz, zoom, 21 XII 2021.
Google Scholar
Kochan, Sally, wywiad przeprowadzony przez Magdalenę Waligórską, zoom, 17 IV 2021.
Google Scholar
Mężczyzna urodzony w 1949 r., wywiad osobisty przeprowadzony przez Martę Duch-Dyngosz, Izbica, 18 X 2022.
Google Scholar
Mężczyzna urodzony w 1949 r., wywiad osobisty przeprowadzony przez Martę Duch-Dyngosz, Biłgoraj, 6 X 2021.
Google Scholar
Sharf, Shlomo, wywiad przeprowadzony przez Magdalenę Waligórską, zoom, 10 XI 2020.
Google Scholar
Wermut, Mourice, wywiad przeprowadzony przez Magdalenę Waligórską, zoom, 9 III 2021.
Google Scholar
License
Copyright (c) 2023 Author & "Holocaust Studies and Materials"
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Marta Duch-Dyngosz, In Search of Local Memory of the Holocaust. The Case of Commemoration of Jewish Communities in Smaller Towns in Contemporary Poland , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 17 (2021)
Similar Articles
- Dariusz Libionka, Jacek Leociak, 75th Anniversary of Operation Reinhardt , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 13 (2017)
- Dariusz Libionka, Jan Grabowski, The Anatomy of the Incriminating Letter Regarding Father Tadeusz Puder Sent by Father Stanisław Trzeciak , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 13 (2017)
- Jakub Chmielewski, Attitudes of Poles towards Jews in the light of occupation documents on the example of the Lublin District , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 20 (2024)
- Jerzy Tomaszewski, Jakub Petelewicz, How Poles perceived the ghetto from the outside. Jakub Petelewicz talks with Jerzy Tomaszewski , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 1 (2005)
- Adam Puławski, “8 Liters of Gasoline Were Used.” Prosaization of the Holocaust as Seen in the Documentation of the Chełm Branch of the State Archive in Lublin , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 14 (2018)
- Barbara Engelking, Fleeing Stigmatization, Captivity, Hunger, and Death. Jews in Warsaw During the Occupation , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 18 (2022)
- Dariusz Libionka, On German terror against Jews and Poles in 1942 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 20 (2024)
- Barbara Engelking, Jews and Communists in Occupied Warsaw , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 14 (2018)
- Alina Skibińska, Jakub Petelewicz, Participation of Poles in crimes against Jews in the Świętokrzyski region , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 1 (2005)
- Jakub Petelewicz, “The Eastern Borderlands under Soviet Occupation 1939–1941; Ukrainian–Polish–Jewish relations, social life and mutual relations” , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 3 (2007)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 > >>
You may also start an advanced similarity search for this article.
