English
Język Polski
Ks. Józef Kruszyński, O niemieckim terrorze wobec Żydów i Polaków w 1942 r.
Dariusz Libionka
libion@wp.pl BiogramDariusz Libionka – historyk, profesor Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, pracownik Państwowego Muzeum na Majdanku. Redaktor naczelny rocznika „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”. Opublikował m.in. Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Zarys problematyki (2017); współautor dwutomowej publikacji Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski (2018). Ostatnio w jego opracowaniu naukowym ukazał się Dziennik Maryli. Życie i śmierć w getcie warszawskim (2023).
https://orcid.org/0000-0003-0180-6463
Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 20 (2024), Strony: 317-369
Data zgłoszenia: 2024-09-04Data publikacji: 2024-12-17
https://doi.org/10.32927/zzsim.1080
Abstrakt
Prezentowany tekst stanowi niewielki fragment spuścizny ks. prof. Józefa Kruszyńskiego (1877–1953), teologa, rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1925–1933), a jednocześnie antysemickiego publicysty, w latach okupacji niemieckiej administratora diecezji lubelskiej. Składają się na nią pisane w latach 1940–1941 i w 1953 r. wspomnienia, a przede wszystkim dziennik prowadzony od listopada 1942 do września 1945 r. Publikowany tekst jest osobnym opracowaniem powstałym w okresie ostatecznej likwidacji getta wtórnego w Lublinie i wzmożenia działań eksterminacyjnych w Generalnym Gubernatorstwie. Pierwsza część przynosi omówienie prześladowań Żydów, druga terroru wobec ludności polskiej na Lubelszczyźnie na przestrzeni 1942 r. Jest to pierwsza publikacja unikatowych świadectw Kruszyńskiego przechowywanych w Bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku, gdzie trafiły po jego śmierci.
Słowa kluczowe
Józef Kruszyński , dzienniki okupacyjne , Żydzi , antysemityzm , Lubelszczyzna
Bibliografia
Źródła archiwalne / Archival sources
Google Scholar
Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku
Google Scholar
Spuścizna Józefa Kruszyńskiego, brak sygnatury
Google Scholar
paczka nr 1, Józef Kruszyński, „Dziennik” 22 XI – 31 XII 1942 r., s. 1–454
Google Scholar
paczka nr 4, Józef Kruszyński, „Dziennik” 9 III – 21 IV 1943 r., s. 1–704
Google Scholar
paczka bez numeru, Józef Kruszyński [„Aneks o niemieckim terrorze”], listopad 1942 r., s. 1–201
Google Scholar
paczka bez numeru, Józef Kruszyński, [Fragmenty bez tytułu], 27 XI 1941 r., s. 128–578
Google Scholar
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Google Scholar
zespół Wydawnictwo Prasowe Kraków–Warszawa, sygn. 3/2/0/-/11531
Google Scholar
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
Google Scholar
/4329, 301/5570
Google Scholar
Prasa / Press
Google Scholar
„Nowy Głos Lubelski”, 10 XI 1942
Google Scholar
„Nowy Kurier Warszawski”, 10 XI 1942
Google Scholar
Literatura przedmiotu / Content related Literature
Google Scholar
Chmielewski Jakub, Zagłada żydowskiego miasta – likwidacja getta na Podzamczu, „Kwartalnik Historii Żydów” 2015, nr 4.
Google Scholar
Epsztein Tadeusz, Ziemianie polscy wobec Zagłady [w:] Oto widać i oto słychać. Świadkowie Zagłady w okupowanej Polsce, red. Barbara Engelking, Jacek Leociak, Dariusz Libionka, Alina Skibińska, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2024.
Google Scholar
Gicewicz Ryszard, Obóz w Poniatowej [w:] Erntefest 3–4 listopada 1943. Zapomniany epizod Zagłady, red. Dariusz Libionka, Wojciech Lenarczyk, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2009.
Google Scholar
Hänschen Steffen, Das Transitghetto Izbica im System des Holocaust, Berlin: Metropol Verlag, 2018.
Google Scholar
Klukowski Zygmunt, Zamojszczyzna 1918–1943, t. 1, Warszawa: Ośrodek Karta, 2007.
Google Scholar
Kopciowski Adam, Szama Grajer – żydowski król Lublina, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2020, nr 16.
Google Scholar
Kuwałek Robert, Zbrodnie w Lesie Krępieckim w świetle zeznań świadków, „Zeszyty Majdanka” 2001, t. 22.
Google Scholar
Lenarczyk Wojciech, Niemieccy więźniowie Majdanka, „Zeszyty Majdanka” 2011, t. 25.
Google Scholar
Libionka Dariusz, Biedni AK-owcy opisują Zagładę na prowincji, „Więź” 2009, nr 4.
Google Scholar
Libionka Dariusz, Polska ludność chrześcijańska wobec eksterminacji Żydów – dystrykt lubelski [w:] Akcja Reinhardt. Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie, red. Dariusz Libionka, Warszawa: IPN, 2004.
Google Scholar
Libionka Dariusz, Żydzi, Niemcy, Polacy i Zagłada w okupacyjnych zapiskach ks. prof. Józefa Kruszyńskiego z Lublina [w:] Oto widać i oto słychać. Świadkowie Zagłady w okupowanej Polsce, red. Barbara Engelking, Jacek Leociak, Dariusz Libionka, Alina Skibińska, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2024.
Google Scholar
Manoschek Walter, Vernichtet. Österreichische Juden und Jüdinnen in den Ghettos des Generalgouvernements 1941/1942, Wien: Czernin Verlag, 2023.
Google Scholar
Mańkowski Zygmunt, Akcje wysiedleńcze w dzielnicach Lublina Wieniawa i Dziesiąta w październiku 1942 roku, „Zeszyty Majdanka” 1992, t. 14.
Google Scholar
Murawska Zofia, Warunki egzystencji więźniów [w:] Majdanek 1941–1944, red. Tadeusz Mencel, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1991.
Google Scholar
Nowak Edyta, Lublin w świetle niemieckich przewodników z okresu drugiej wojny światowej, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2021, t. 18, nr 4.
Google Scholar
Rajca Czesław, Eksterminacja bezpośrednia [w:] Majdanek 1941–1944, red. Tadeusz Mencel, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1991.
Google Scholar
Siwek-Ciupak Beata, Deportowani ze Wschodu – jeńcy radzieccy, Ukraińcy, Białorusini [w:] Więźniowie Majdanka 1941–1944, red. Tomasz Kranz, Wojciech Lenarczyk, Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2022.
Google Scholar
Stopniak Franciszek, Archidiecezja wileńska w czasie II wojny światowej, „Studia Teologiczne” 1987–1988, nr 5/6.
Google Scholar
Zamojszczyzna – Sonderlaboratorium SS. Zbiór dokumentów polskich i niemieckich z okresu okupacji hitlerowskiej, t. 1, red. Czesław Madajczyk, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1977.
Google Scholar
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Inne teksty tego samego autora
- Jan Grabowski, Dariusz Libionka, Bezdroża polityki historycznej. Wokół Markowej, czyli o czym nie mówi Muzeum , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 12 (2016)
- Dariusz Libionka, Apocrypha from the History of the Jewish Military Union and its Authors , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials
- Dariusz Libionka, Jan Grabowski, Anatomia donosu ks. Stanisława Trzeciaka na ks. Tadeusza Pudra , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 13 (2017)
- Dariusz Libionka, Lokalne struktury Narodowych Sił Zbrojnych wobec ukrywających się Żydów w świetle powojennych materiałów śledczych i procesowych – przypadek powiatów miechowskiego i pińczowskiego , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Dariusz Libionka, Polska Podziemna wobec szantażystów i szmalcowników w Warszawie. Korekta obrazu , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 14 (2018)
- Dariusz Libionka, Zapisy dotyczące Żydów w warszawskich kronikach policyjnych z lat 1942–1944 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 10 (2014)
- Dariusz Libionka, Prześladowcy Żydów przed Wojskowym Sądem Specjalnym Komendy Głównej AK w 1944 r. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 15 (2019)
- Dariusz Libionka, Jacek Leociak, 75. rocznica akcji „Reinhardt” , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 13 (2017)
- Adam Kopciowski, Dariusz Libionka, Relacja działaczki Poalej Syjon-Lewicy Poli Elster o sytuacji na Umschlagplatzu i w transporcie do Poniatowej w kwietniu 1943 r , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 19 (2023)
- Dariusz Libionka, Polska hierarchia kościelna wobec eksterminacji Żydów – próba krytycznego ujęcia , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 5 (2009)
Podobne artykuły
- Anka Grupińska, Dariusz Libionka, Rozmowa z Józefem Grynblattem, członkiem Betaru i Żydowskiego Związku Wojskowego w czasie powstania w getcie warszawskim , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 3 (2007)
- Janusz Salamon, SJ, Dialog chrześcijańsko-żydowski w krainie schorowanej wyobraźni. Na marginesie książki Waldemara Chrostowskiego Kościół, Żydzi, Polska , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 5 (2009)
- Janusz Salamon, SJ, Christian-Jewish Dialogue in the Land of Sick Imagination. On the Margins of Waldemar Chrostowski’s Book Kościół, Żydzi, Polska , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2010: Holocaust Studies and Materials
- Barbara Engelking, Żydzi i komuniści w okupowanej Warszawie , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 14 (2018)
- Barbara Engelking, Ucieczki od stygmatyzacji, zamknięcia, głodu i śmierci. Żydzi w Warszawie w latach okupacji , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 18 (2022)
- [Łucja Pawlicka-Nowak], Monika Polit, Relacja Mordechaja Żurawskiego z Chełmna nad Nerem [oprac. [Łucja Pawlicka-Nowak], Monika Polit, tłum. Monika Polit, Anna Styczyńska, Miłosz Omietoński] , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 16 (2020)
- Barbara Engelking, Pamiętnik dr. Chaima Einhorna , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 11 (2015)
- Nechama Tec, Małgorzata Melchior, O pomocy, o ratowaniu Żydów i o badaniu Zagłady – z profesor Nechamą Tec rozmawia Małgorzata Melchior , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 4 (2008)
- Alina Skibinska, Dariusz Libionka, „Przysięgam walczyć o wolną i potężną Polskę, wykonywać rozkazy przełożonych, tak mi dopomóż Bóg”. Żydzi w AK. Epizod z Ostrowca Świętokrzyskiego , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 4 (2008)
- Krzysztof Czubaszek, Stanisław Żemis – świadek zagłady Żydów w Łukowie , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 14 (2018)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 > >>
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.
