English
Język Polski
Wydział dla Wsiedlonych w getcie łódzkim w świetle dokumentów archiwalnych i tekstów autobiograficznych
Krystyna Radziszewska
redakcja@holocaustresearch.pl Biogrampracownik naukowy w Zakładzie Niemcoznawstwa Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Łódzkiego. Autorka licznych artykułów o życiu społecznym i kulturalnym łódzkich Żydów i Niemców oraz artykułów na temat literatury i kultury w łódzkim getcie. Opublikowała wiele tekstów źródłowych z łódzkiego getta. Jest współredaktorką pięciotomowej Kroniki łódzkiego getta w językach oryginału (w języku polskim i niemieckim) oraz Encyklopedii getta łódzkiego. W latach 2012–2017 kierowała projektem NPRH „Kultura i literatura łódzkich Żydów 1918–1950. Krytyczna edycja źródeł”, w ramach którego ukazało się sześć tomów tekstów źródłowych. Obecnie kieruje projektami NPRH „kultura literacka Łodzi do 1939 r. (2015–2021) oraz „Łódzka awangarda jidysz” (2018–2023). Jest współwydawcą serii wydawniczej „Łódzkie Judaica”. Monografia Flaschenpost aus der Hölle. Texte aus dem Lodzer Getto (2011) jest poświęcona twórczości w łódzkim getcie
https://orcid.org/0000-0002-6508-9742
Uniwersytet Łódzki, Zakład Niemcoznawstwa Instytutu Filologii Germańskiej
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, Nr 16 (2020), Strony: 554-577
Data zgłoszenia: 2020-11-07Data publikacji: 2020-12-15
https://doi.org/10.32927/ZZSiM.664
Abstrakt
Jesienią 1941 r. do getta w okupowanej Łodzi deportowano 20 tys. Żydów z Rzeszy i Protektoratu Czech i Moraw. Przeważały wśród nich osoby starsze, wiele z nich było schorowanych. Ich przybycie pogorszyło i tak ciężkie warunki w getcie, natomiast dla nich zmiana miała drastyczny wymiar – stłoczeni w tzw. kolektywach, byli skazani na wegetowanie bez podstawowych wygód i narastający głód. Do zajmowania się tą wielotysięczną grupą ludzi żydowska administracja getta powołała specjalny urząd: Wydział dla Wsiedlonych. Przechodziły przez niego wszystkie sprawy bytowe i organizacyjne deportowanych. W artykule omówione zostały funkcje i działania Wydziału oraz zarysowano sytuację „wsiedleńców” w getcie na podstawie materiałów archiwalnych oraz dokumentów osobistych
Bibliografia
Źródła archiwalne / Archival sources
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi (AP Łódź)
Google Scholar
Przełożony Starszeństwa Żydów w Getcie Łódzkim, Wydział dla Wsiedleńców
Google Scholar
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego (AŻIH)
Google Scholar
Zbiór materiałów do dziejów ludności żydowskiej w Łodzi 1939–1944, 205/348; 205/460–600
Google Scholar
Archiwum Yad Vashem Archive (AYV)
Google Scholar
Abteilung für Eingesiedelte, RG O6/213
Google Scholar
Zonabend Collection, O34/609
Google Scholar
Archiwum Leo Baeck Institute w Nowym Jorku
Google Scholar
Relacja Ruth Alton-Tauber, „Deportiert von den Nazis“, Call No.: ME 9; MM 2
Google Scholar
Źródła publikowane / Published sources
Google Scholar
Buton de Alice, Drobny przekrój getta [w:] Kronika getta łódzkiego / Litzmannstadt Getto 1941–1944, t. 5: Suplementy, red. Julian Baranowski i in., Łódź: Wydawnictwo UŁ i Archiwum Państwowe w Łodzi, 2009.
Google Scholar
Dokumenty i materiały do dziejów okupacji niemieckiej w Polsce, t. 3: Getto łódzkie, cz. 1, oprac. Artur Eisenbach, Warszawa–Łódź–Kraków: CŻKH, 1946.
Google Scholar
Encyklopedia getta. Niedokończony projekt archiwistów z getta łódzkiego, red. Krystyna Radziszewska i in., Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2014.
Google Scholar
Hauser Irene, Dziennik z łódzkiego getta / Das Tagebuch aus dem Lodzer Getto, red. Ewa Wiatr, Krystyna Radziszewska, Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2019.
Google Scholar
Heilig Bernard, Pierwsze siedem miesięcy w getcie w Litzmannstadt [w:] Studia i szkice dedykowane Julianowi Baranowskiemu, red. Ewa Wiatr, Piotr Zawilski, Łódź: Archiwum Państwowe w Łodzi: 2010.
Google Scholar
Kronika getta łódzkiego / Litzmannstadt Getto 1941–1944, red. Julian Baranowski i in., Łódź: Wydawnictwo UŁ i Archiwum Państwowe w Łodzi, 2009.
Google Scholar
Rok za drutem kolczastym, oprac. Adam Sitarek, Ewa Wiatr, Warszawa: ŻIH, 2019.
Google Scholar
Rozensztajn Szmul, Notatnik, oprac. Monika Polit, Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów i ŻIH, 2008.
Google Scholar
Rudnicki Adolf, Kupiec łódzki, Warszawa: PIW, 1963.
Google Scholar
Sierakowiak Dawid, Dziennik, oprac. Ewa Wiatr, Adam Sitarek, Warszawa: ŻIH, 2016.
Google Scholar
Singer Oskar, „Przemierzając szybkim krokiem getto…” Reportaże i eseje z getta łódzkiego, tłum. Krystyna Radziszewska, Łódź: Oficyna Bibliofilów, 2002.
Google Scholar
„Słuchają słów prezesa…” Księga przemówień Chaima Mordechaja Rumkowskiego, oprac. Michał Trębacz, Adam Sitarek, Łódź: Archiwum Państwowe w Łodzi, 2011.
Google Scholar
Wołkowski Konstanty, Wspomnienia z łódzkiego getta, „Wędrownik. Biuletyn PTTK w Łodzi” 1983.
Google Scholar
Zelkowicz Józef, Notatki z getta łódzkiego 1941–1944, red. Michał Trębacz i in., Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2016.
Google Scholar
Literatura przedmiotu / Content related Literature
Google Scholar
Alberti Michael, Die Verfolgung und Vernichtung der Juden im Reichsgau Wartheland 1939–1955, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2006,
Google Scholar
Browning Christopher, Die Entfesselung der „Endlösung”. Nationalsozialistische Judenpolitik 1939–1942, tłum. Klaus-Dieter Schmidt, München: Propyläen Verlag, 2003 [wyd. oryg.: The Origins of the Final Solution: The Evolution of the Nazi Jewish Policy, September 1939 – March 1942, Lincoln: University of Nebraska Press, 2007; wyd. polskie: Geneza „ostatecznego rozwiązania”. Ewolucja nazistowskiej polityki wobec Żydów wrzesień 1939 – marzec 1942, współpraca Jürgen Matthäus, tłum. Barbara Gutowska-Nowak, Kraków 2012].
Google Scholar
Dąbrowska Danuta, Wsiedleni Żydzi zachodnioeuropejscy w getcie łódzkim, „Biuletyn ŻIH” 1968, nr 1/2 (65/66).
Google Scholar
Die Ermordung der europäischen Juden. Eine umfassende Dokumentation des Holocausts 1941–1945, red. Peter Longerich, München–Zürich: Piper, 1989.
Google Scholar
Gottwaldt Alfred, Schulle Diana, Die „Judendeportationen” aus dem Deutschen Reich 1941–1945, Wiesbaden: Marixverlag, 2005
Google Scholar
Gruner Wolf, Von der Kollektivausweisung zur Deportation der Juden aus Deutschland (1938–1945). Neue Perspektiven und Dokumente [w:] Deportationen der Juden aus Deutschland. Pläne – Praxis – Reaktionen 1938–1945, red. Birthe Kundrus, Beate Meyer, Göttingen: Wallstein, 2004.
Google Scholar
Longerich Peter, Politik der Vernichtung. Eine Gesamtdarstellung der Judenverfolgung, München–Zürich: Piper, 1998,
Google Scholar
Nisko. Die ersten Judendeportationen, red. Joseph W. Moser, Jonny Moser, Wien: Edition Steinbauer, 2012.
Google Scholar
Rubin Icchak (Henryk), Żydzi w Łodzi pod niemiecką okupacją 1939–1945, Londyn: Kontra 1988.
Google Scholar
Wiatr Ewa, Kawalerowie Krzyża Żelaznego w getcie łódzkim, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2012, nr 8.
Google Scholar
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Podobne artykuły
- Agata Jankowska, Powojenne fotografie z obozów śmierci jako specyficzna odmiana ikonografii Zagłady i przykład fotografii forensycznej. Przypadek Bełżca i Treblinki , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Katarzyna Chmielewska, Pamięć wielokierunkowa i agoniczna a polityka pamięci , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Śladami nieznanych przedwojennych żydowskich kolekcjonerów i właścicieli dzieł sztuki , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Jacek Leociak, Censorship Keeping Guard over the Church. Krystyna Modrzewska’s Censored Memoir , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2010: Holocaust Studies and Materials
- Jacek Leociak, “I don’t want people laughing at me for hiding Jews at my place . . .” The Case of Zdzisław and Halina Krzyczkowski , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2010: Holocaust Studies and Materials
- Agnieszka Witkowska-Krych, Joanna Beata Michlic, Piętno Zagłady. Wojenna i powojenna historia oraz pamięć żydowskich dzieci ocalałych w Polsce [Agnieszka Witkowska-Krych] , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Zbyt mała, by być (tak) dużą. Rozważania na marginesie polskiej edycji krytycznej Mein Kampf Adolfa Hitlera , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 17 (2021)
- Barbara Engelking, Notes by Jan Górnicki (Ber Oszer Weisbaum) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr Holocaust Studies and Materials (2013)
- Marta Pietrzykowska, Jacek Leociak, Spojrzenia na warszawskie getto, Warszawa: Dom Spotkań z Historią, 2011, 268 s. , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 7 (2011)
- Jan Grabowski, Barbara Engelking, Warszawscy Żydzi wydaleni ze Szwajcarii do Generalnego Gubernatorstwa. Studium przypadku , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: Nr 1 (2005)
<< < 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 > >>
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.
