English
Język Polski
From The Warsaw Ghetto Through France and Spain to London. The Incredible Story of Edward Rajnfeld-Tohari
Dariusz Libionka
dlibion@ifispan.edu.pl Author Biographyhistorian, professor at the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences, head of the research department of the State Museum at Majdanek Editor-in-chief of the annual Holocaust. Studies and Materials. Recently published: Klucze i kasa. O mieniu żydowskim w Polsce pod okupacją niemiecką i we wczesnych latach powojennych 1939–1950 (2014, co-editor together with Jan Grabowski) as well as Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Zarys problematyki (2017). Co-author of the two-volume publication Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski (2018)
https://orcid.org/0000-0003-0180-6463
Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 18 (2022), Pages: 222-271
Submission Date: 2023-03-10Publication Date: 2023-03-11
https://doi.org/10.32927/zzsim.961
Abstract
This text discusses Edward Rajnfeld (1910–1983), who in September 1943 reached London through occupied France, Spain, and Gibraltar as the first eyewitness to the liquidation of the Warsaw ghetto. The first part of the text deals with Rajnfeld’s youth; his stay in the ghetto and escape to the “Aryan” side; his illegal departure to Paris facilitated by an intelligence officer from the Main Command of the Home Army, Kazimierz Leski; and the route and details of Rajnfeld’s journey. The next part discusses the reactions to Rajnfeld’s arrival in London (at that time Rajnfeld was using the surname of Tohari); his testimonies; his propaganda and information activity conducted by order of the Polish government; his service in the Polish Army in Scotland, particularly his activity in the context of desertions of Jewish soldiers; his participation in combat operations in the ranks of the first Armored Division; and his post-war fate. The annex contains a selection of Rajnfeld-Tohari’s 1943‒1945 testimonies and statements.
References
Źródła archiwalne / Archival sources
Google Scholar
Archiwum Akt Nowych
Google Scholar
/1326, I/14
Google Scholar
/1326, I/16
Google Scholar
Archiwum Instytutu Hoovera
Google Scholar
/41/0/-/135, folder 6,
Google Scholar
/41/0/-/136, folder 7
Google Scholar
/41/0/-/137, folder 1
Google Scholar
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej
Google Scholar
GK, 317/777 BU, 0259/106/1
Google Scholar
BU, 944/121–123
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie
Google Scholar
A.5.4.126
Google Scholar
A.9.V.36
Google Scholar
A.9.V.81 A.XII.1.65 A.XII/3.40 A.XII.3.40a PRM, 142
Google Scholar
Archiwum Instytutu Żabotyńskiego (Jabotinsky Institute in Israel)
Google Scholar
HT 4-6/2
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Warszawie,
Google Scholar
Sąd Okręgowy 1917–1944, sygn. 639/2170, 2174, 2175
Google Scholar
Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego
Google Scholar
RP 29.499
Google Scholar
RP 48.862
Google Scholar
Archiwum Yad Vashem M.2/450 M.2/753 M.31.2/14183
Google Scholar
Studium Polski Podziemnej
Google Scholar
A.98 A.94 A.166 A.523
Google Scholar
University of Southern California Shoah Foundation, Visual History Archive
Google Scholar
, Wywiad z Kazimierzem Leskim, 7 V 1997 r.
Google Scholar
Prasa / Press
Google Scholar
„Dziennik Polski” 1943
Google Scholar
„Dziennik Żołnierza” 1943
Google Scholar
„Myśl Polska” 1944
Google Scholar
„Agencja Prasowo-Informacyjna «Serwis»” 1943
Google Scholar
„Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” 1944
Google Scholar
„Jewish Telegraphic Agency” 1943
Google Scholar
„Nasz Przegląd” 1935
Google Scholar
„News Press” 1983
Google Scholar
„Palestine Post” 1945
Google Scholar
„Palestra” 1935
Google Scholar
„Palestyna i Bliski Wschód” 1933
Google Scholar
„The Polish Jewish Observer” 1943
Google Scholar
„The Voice of Poland” 1943
Google Scholar
Źródła publikowane / Published sources
Google Scholar
Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 11: Ludzie i prace „Oneg Szabat”, oprac. Aleksandra Bańkowska, Tadeusz Epsztein, Warszawa: ŻIH i WUW, 2013 (dok. 68: Likwidacja żydowskiej Warszawy).
Google Scholar
Combats en France, Belgique et Pays Bas. La Première Division Blindée polonaise, Bruxels: 1ère Division blindée polonaise [1945].
Google Scholar
Księga pamiątkowa Gimnazjum im. Mikołaja Reja utrzymywanego przez Zbór Ewangelicko-Augsburski w Warszawie 1906–1926, Warszawa: Książnica-Atlas, 1927.
Google Scholar
Leski Kazimierz, Życie niewłaściwie urozmaicone. Wspomnienia oficera wywiadu i kontr- wywiadu AK, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2001.
Google Scholar
Spis abonentów sieci telefonicznej miasta Warszawy. Rok 1939/1940.
Google Scholar
Tohari (Warszawski) Edward, Zadania Żydów na emigracji w walce o niepodległość Polski, Bruges: The St. Catherine Press, 1945.
Google Scholar
Wojna żydowsko-niemiecka. Polska prasa konspiracyjna 1943–1944 o powstaniu w getcie Warszawy, wybór i oprac. Paweł Szapiro, Londyn: Aneks, 1992.
Google Scholar
Literatura przedmiotu / Content related literature
Google Scholar
Ciechanowski Jan Stanisław, Czarna legenda Mirandy. Polacy w hiszpańskim obozie internowania Miranda de Ebro 1940–1945, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm i Wydział „Artes Liberales” UW, 2021.
Google Scholar
Dariusz Stola, Nadzieja i Zagłada. Ignacy Schwarzbart – żydowski przedstawiciel w Radzie Narodowej RP (1940–1945), Warszawa: Oficyna Naukowa, 1995.
Google Scholar
Dubicki Tadeusz, Bazy wojskowej łączności zagranicznej ZWZ-AK w latach 1939–1945. Studia i materiały, Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2000.
Google Scholar
Engelking Barbara, Leociak Jacek, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście, Warszawa 2013.
Google Scholar
Gąsowski Tomasz, Pod Sztandarami Orła Białego. Kwestia żydowska w Polskich Siłach Zbrojnych w czasie II wojny światowej, Kraków: Księgarnia Akademicka, 2002.
Google Scholar
Kisielewski Tadeusz A., Gibraltar ’43. Jak zginął generał Sikorski, Warszawa: Świat Książki, 2007.
Google Scholar
Minczykowska Katarzyna, Cichociemna. Generał Elżbieta Zawacka „Zo” (1909–2009), Toruń: Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2014.
Google Scholar
Przetakiewicz Zygmunt, Od ONR-u do Pax-u, Warszawa: Wydawnictwo Prasy Lokalnej, 2010.
Google Scholar
Puławski Adam, Wobec „niespotykanego w dziejach mordu”. Rząd RP na uchodźstwie, Delegatura Rządu RP na Kraj, AK a eksterminacja ludności żydowskiej od „wiel- kiej akcji” do powstania w getcie warszawskim, Chełm: Stowarzyszenie „Rocznik Chełmski”, 2018.
Google Scholar
Tebinka Jacek, Zapalec Anna, Polska w brytyjskiej strategii wspierania ruchu oporu. Historia Sekcji Polskiej Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE), Warszawa: Neriton, 2022.
Google Scholar
License
Copyright (c) 2023 Zagłada Żydów. Studia i Materiały
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Jan Grabowski, Dariusz Libionka, Historical Policy Gone Astray. What the Ulma Family Museum of Poles Saving Jews in World War II Fails to Discuss , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 12 (2016)
- Dariusz Libionka, Apocrypha from the History of the Jewish Military Union and its Authors , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials
- Dariusz Libionka, Jan Grabowski, The Anatomy of the Incriminating Letter Regarding Father Tadeusz Puder Sent by Father Stanisław Trzeciak , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 13 (2017)
- Dariusz Libionka, Local Structures of the National Armed Forces Vis-a-Vis Jews in Hiding in Light of Postwar Investigative and Trial Materials – the Case of Miechów and Pińczów Counties , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 16 (2020)
- Dariusz Libionka, Underground Poland’s Attitude Towards Blackmailers and Szmalcowniks in Warsaw. A Picture Corrected , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 14 (2018)
- Dariusz Libionka, Entries Regarding Jews in the 1942–1944 Warsaw Police Chronicles , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 10 (2014)
- Dariusz Libionka, Persecutors of Jews before the AK Main Command’s Court Martial in 1944 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 15 (2019)
- Dariusz Libionka, Jacek Leociak, 75th Anniversary of Operation Reinhardt , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 13 (2017)
- Adam Kopciowski, Dariusz Libionka, Testimony of Poale Zion Left activist Pola Elster regarding the situation at the Umschlagplatz and in the transport to Poniatowa in April 1943 , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 19 (2023)
- Dariusz Libionka, Polish Church Hierarchy and the Holocaust – A Critical Essay , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 5 (2009)
Similar Articles
- Jacek Leociak, Anniversaries of the Warsaw Ghetto Uprising in public discourse (with special reference to the years 1943–1944, 1968 and 2023) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 19 (2023)
- Jacek Leociak, Understanding the Holocaust. A Task for Generations , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials
- Dariusz Libionka, Adam Kopciowski, The Life and the Holocaust in Hrubieszów in the Eyes of a Young Woman from Warsaw , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 3 (2007)
- Jan Grabowski, Hunting down Emanuel Ringelblum. The Participation of the Polish Kriminalpolizei in the ‘Final Solution of the Jewish Question , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. Holocaust Studies and Materials (2017)
- Jan Grabowski, Tracking Emanuel Ringelblum. Participation of Polish Kriminalpolizei in the “Final Solution to the Jewish Question” , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 10 (2014)
- Klaus Peter Friedrich, Nazi Murder on the Jews in Polish Communist Press (1942–1944) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 2 (2006)
- Gabriel Finder, Bernard Mark, the Uprising in the Warsaw Ghetto, and Jürgen Stroop’s Trial , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 13 (2017)
- Jan Grabowski, Barbara Engelking, Warsaw Jews Expelled from Switzerland to the General Government , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 1 (2005)
- Dariusz Libionka, Alina Skibińska, “I swear to fight for a free and mighty Poland, carry out the orders of my superiors, so help me God.”Jews in the Home Army. An Episode from Ostrowiec Świętokrzyski , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: 2008: Holocaust Studies and Materials
- Gabriel Finder, The Trial of Shepsl Rotholc and the Politics of Retribution in the Aftermath of the Holocaust , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 2 (2006)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 > >>
You may also start an advanced similarity search for this article.
